 | จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร |
|
วันเสาร์ก่อนในชั่วโมง IS1 อาจารย์เรวัตท่านฝากโจทย์ให้ช่วยคิดว่า จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร ขออนุญาตแสดงความเห็นเพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันนะครับ ถ้าตอบแบบไม่ต้องคิดมากก็อาจจะเป็นว่าลองค้นกูเกิ้ลดูซิ หรือใช้น้ำยาเช็ดดูซิ ซึ่งทั้ง 2 คำตอบ มองในแง่ TRIZ แล้ว ก็ไม่ได้ผิดแต่ประการใด เครื่องมือช่วยของ TRIZ ที่คนมักไม่ค่อยรู้จักคือการใช้ประโยชน์จาก Resource และ Effect ในการช่วยแก้ปัญหา กูเกิ้ลถือได้ว่าเป็น Resource อย่างหนึ่ง และ น้ำยาเช็ดล้างก็ถือเป็น Effect ได้เหมือนกัน บางคนถนัดเรื่อง 40 หลักการ ก็พยายามค้นหาคู่ความขัดแย้งเพื่อมาเปิดตารางหาหลักการในการแก้ปัญหา ซึ่งอาจหาคู่ความขัดแย้งไม่พบ หรือพบ ก็อาจไม่ใช่คู่ที่ถูกต้องเหมาะสม แต่ทั้ง 2 กรณี ไม่ได้เป็นการแก้ปัญหาที่ถูกต้องเป็นระบบ กรณีแรก ถึงแม้จะแก้ได้ ก็เป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ ส่วนกรณีที่ 2 ถ้าระบุปัญหาไม่ถูกต้อง ถึงจะคิดออก ก็เป็นคำตอบที่ผิด แบบที่เขาเรียกว่า Wrong problem, wrong solution. แล้วอย่างไรถึงจะเรียกว่าเป็นการแก้ปัญหาที่ถูกต้องเป็นระบบ ก่อนอื่น เราต้องวิเคราะห์ปัญหาที่พบก่อนว่ามันมีสาเหตุมาจากอะไร แบบที่เรียกว่า Cause-effect Chains Analysis เพื่อหาปัญหาหลัก (Key Problem) รอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดอาจมาจากการใช้ปากกาผิดประเภท หรือ อาจมาจากการใช้เทปไม่เหมาะสมก็ได้ ซึ่งจะมีคำตอบที่แตกต่างกันไป บางคนอาจคิดหาคำตอบโดยใช้ประสบการณ์ส่วนตัว แต่ก็ไม่แน่เสมอไปว่าจะเป็นคำตอบที่ดีที่สุด เป็นการลองผิดลองถูก ซึ่งยังอยู่ในกรอบความคิดแบบเดิมๆที่เรียกว่า Psychological Inertia เพื่อให้เราสามารถแก้ปัญหาได้อย่างถูกต้องเป็นระบบมากขึ้น การวิเคราะห์ฟังก์ชัน(Function Analysis)ได้ถูกนำมาใช้ในการวิเคราะห์ฟังก์ชันขององค์ประกอบ(Components)ต่างๆภายในระบบที่เป็นปัญหาเพื่อดูว่าระบบทำงานได้สมบูรณ์แบบตามที่ออกแบบไว้หรือไม่ ฟังก์ชันที่เกิดประโยชน์(Useful Function)ทำงานได้เต็มที่หรือยัง และเกิดฟังก์ชันที่ไม่พึงประสงค์(Harmful Function)ขึ้นในระบบหรือไม่ เช่น ปากกาเขียนไม่ชัด หรือเทปที่ติดไว้ยึดโพสเตอร์ลอกออกไม่หมด ผลลัพธ์ที่ได้จากการวิเคราะห์ฟังก์ชันคือ โมเดลฟังก์ชัน(Function Model)ของระบบซึ่งจะช่วยทำให้เรามองเห็นปัญหาได้ชัดเจนมากขึ้น ซึ่งเราแบ่งปัญหาได้กว้างๆเป็น ปัญหาความขัดแย้ง(Contradiction) ปัญหาฟังก์ชันที่เกิดประโยชน์(Useful Function)ทำงานได้ไม่เต็มที่ซึ่งจำเป็นต้องปรับปรุงแก้ไข และ เกิดฟังก์ชันที่ไม่พึงประสงค์(Harmful Function)ซึ่งจำเป็นต้องกำจัดออกไป เมื่อเรารู้ปัญหา(Problem Formulation)แล้ว ขั้นตอนต่อไปจะเป็นการใช้เครื่องมือต่างๆของ TRIZ มาสร้างสรรค์ไอเดียเพื่อแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องมือที่เรียกว่าความขัดแย้งเชิงเทคนิคหรือความขัดแย้งเชิงกายภาพ แต่บางครั้งเราหาความขัดแย้งในระบบไม่พบโดยง่าย ก็อาจต้องใช้เครื่องมือที่ยากขึ้น เช่น การจำลองสสาร-สนาม(Substance-Field Model) หรือใช้ ARIZ(Algorithm of Inventive Problem Solving)ซึ่งจะช่วยให้เราสามารถแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นเป็นตอน โดยการใช้ TRIZ อย่างเป็นระบบ ปัญหารอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดอาจนำไปสู่นวัตกรรมใหม่ๆ เช่น ปากกาเมจิกแบบ Dual ที่เขียนได้ชัด ไม่เลอะ คงทนถาวร และจะลบก็ไม่ยาก หรือที่ยึดกระดาษไว้บนไวท์บอร์ดโดยไม่เกิดรอย เช่น ใช้สนามแม่เหล็ก สูญญากาศ หรือ ไฟฟ้าสถิตเป็นตัวช่วย นอกจากปัญหาทางเทคนิคแล้ว TRIZ อย่างสามารถนำมาใช้สร้างสรรค์ไอเดียในการแก้ปัญหาทางด้านการจัดการได้อีกด้วย เช่น การจัดแบ่งพื้นที่ที่จะใช้เขียนและพื้นที่ที่จะติดกระดาษแยกออกจากกัน หรือเตรียมปากกาที่ใช้กับกระดานไวท์บอร์ดให้ถูกประเภทไว้ให้พร้อม เป็นต้น |
| ตอบ: จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร |
|
Rewat Tantayanon write in Facebook. https://www.facebook.com/groups/858087524273944/ 1.สมมติโจทย์ให้ใช้เครื่องมือ TRIZ เท่านั้น (เพื่อการทบทวนความรู้) ใครจะลองวิเคราะห์ให้ดูว่าคู่ความขัดแย้ง (contradiction) สำหรับปัญหาที่ต้องการจะแก้นี้ ควรจะเป็นอะไร หากเป็นคู่ขัดแย้งเชิงกายภาพ จะเปลี่ยนมาเป็นคู่ขัดแย้งเชิงเทคนิคได้อย่างไร 2. หรือใครจะสนับสนุนว่าปัญหานี้ใช้ TRIZ แก้ไม่ได้ เพราะเครื่องมือไม่เหมาะสมกับปัญหา 3. หรือใครจะสน้บสนุนว่าปัญหานี้ไม่ซับซ้อน ไม่จำเป็นต้องใช้ TRIZ ขอเสียงโหวตครับ 1, 2 หรือ 3 |
| ตอบ: จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร |
|
ขอโหวตข้อ 1 และ ข้อ 3 ครับ ขึ้นอยู่กับว่าผู้แก้ปัญหาเป็นใคร ถ้าเป็น End User ที่ต้องการเพียงแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่ปลายเหตุ ก็อาจไม่จำเป็นต้องใช้วิธีแก้ปัญหาแบบ TRIZ ให้ยุ่งยาก หาน้ำยาที่เหมาะสม มาเช็ดถูออก ก็น่าจะได้ (ข้อ 3) แต่ถ้าเป็นเป็นบริษัทผู้ผลิตที่ให้ความสำคัญกับเสียงลูกค้า (VOC) หรือนวัตกรที่ต้องการมองหาช่องว่างของผลิตภัณฑ์ การแก้ปัญหานี้ที่ต้นเหตุอย่างเป็นระบบโดยใช้ TRIZ จะเป็นโอกาสที่ดีในการสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ๆ (ข้อ 1) สมมุติว่าปัญหามาจากการติดเทปสองหน้าเพื่อยึดกระดาษโพสเตอร์บนกระดานไวท์บอร์ดแล้วเกิดรอยคราบสกปรกเนื่องจากลอกเทปออกไม่หมด มีเศษเทปหรือกาวตกค้าง ทำให้มีสิ่งสกปรกมาเกาะติด เราอาจระบุความขัดแย้งโดยใช้รูปแบบของประโยค If..., then....., but...... ดังนี้ เช่น ถ้าใช้เทปเหนียว จะติดได้แน่น แต่ลอกออกลำบาก ถ้าใช้เทปไม่เหนียว จะลอกออกได้ง่าย แต่ติดไม่แน่น คู่ความขัดแย้งเชิงกายภาพคือ ต้องการเทปที่เหนียว และ ไม่เหนียว การแก้ปัญหาความขัดแย้งเชิงกายภาพ เราสามารถแก้ได้โดยใช้หลักการของการแบ่งแยกในการสร้างสรรค์ความคิด เช่น -แบ่งแยกในเชิงพื้นที่ มีบางส่วนที่เหนียว และบางส่วนที่ไม่เหนียว เช่น เหนียวเฉพาะตรงกลาง ส่วนขอบไม่เหนียว ทำให้ลอกออกง่าย -แบ่งแยกในเชิงเวลา ในขณะติดจะเหนียว เลิกติดแล้วไม่เหนียว เช่น ??? -แบ่งแยกในเชิงเงื่อนไข ใช้เงื่อนไขบางอย่างในการสวิทช์กลับไปมาระหว่างคุณสมบัติเหนียวกับไม่เหนียว เช่น ??? -แบ่งแยกในเชิงโครงสร้าง ในภาพรวมจะไม่เหนียว แต่ในส่วนย่อยๆจะเหนียว เช่น ใช้เทปแบบมีรูพรุน ในภาพรวมจะไม่เหนียว เพราะมีที่ว่างเยอะ แต่ในส่วนที่ติดกับกระดาษหรือกระดานไวท์บอร์ด จะเหนียว เป็นต้น เราสามารถปลี่ยนความขัดแย้งเชิงกายภาพมาเป็นความขัดแย้งเชิงเทคนิคได้โดยดูจากรูปแบบของประโยค If..., then....., but...... ข้างต้น ซึ่งจะได้คู่ความขัดแย้ง 2 คู่คือ ติดได้แน่น ขัดแย้งกับลอกออกลำบาก ลอกออกได้ง่าย ขัดแย้งกับติดไม่แน่น เมื่อไปลองเปิดตารางความขัดแย้ง(http://triz40.com)แล้ว คู่ความขัดแย้งที่เหมาะสมคือ 10 Force VS 31 Object-generated Harmful ได้หลักการข้อที่ 13,3,36,24 31 Object-generated Harmful VS 10 Force ได้หลักการข้อที่ 35,28,1,40 ลองใช้หลักกาแต่ละข้อรที่ได้ไปสร้างสรรค์ความคิดเพื่อเอาชนะความขัดแย้ง เช่น หลักการข้อที่ 13 ติดกลับทาง เอามาติดบนกระดาษโพสเตอร์แทนการติดใต้กระดาษได้ไหม อาจทำให้เรานึกถึงเอาฝาแม่เหล็กมาติดแทนเทป หลักการข้อที่ 1 เทปถูกแบ่งเป็นส่วนๆให้ลอกง่ายแต่ก็ยังเหนียวพอที่จะยึดกระดาษ เป็นต้น หากหลักการที่ได้จากการเปิดตารางไม่สามารถช่วยให้สร้างสรรค์ความคิดได้ ให้ลองสร้างสรรค์ความคิดจากหลักการอื่นๆทั้ง 40 หลักการ TRIZ Matrix / 40 principles / TRIZ contradictions table TRIZ Interactive Matrix, TRIZ 40 principles and 39 feature contradiction table TRIZ40.COM |
| ตอบ: จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร |
|
ต้องขอขอบคุณอาจารย์เรวัตที่ช่วยชี้ปัญหา  |
| ตอบ: จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร |
|
และ ขอบคุณพวกเราทุกคนที่ช่วยกันแก้ปัญหา  |
| ตอบ: จะลบรอยคราบสกปรกบนกระดานไวท์บอร์ดโดยใช้ TRIZ ได้อย่างไร |
|
แม้จะเป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ แต่ก็สามารถใช้ TRIZ ไปแก้ปัญหาได้โดยใช้ Effects ฟังก์ชันที่ต้องการคือลบคราบสกปรกของเทป 2 หน้าออก เมื่อไปเปิดฐานข้อมูล TRIZ's Effects Database ที่ http://www.triz.co.uk/cp12.php จะพบว่ามี 105 วิธีในการ Remove Solid อธิบายไว้ให้ไปลองใช้แก้ปัญหาดู เช่น Abrasion, Brush, Solvation, etc  |