ในการเดินทางไปทัศนศึกษาดูงานที่ประเทศญี่ปุ่นทางด้าน Process and Product Innovation by TRIZ เมื่อเดินตุลาคมที่ผ่านมา อาจารย์ Kurosawa Sensei ได้ให้โจทย์ที่น่าสนใจมาข้อหนึ่งให้ผู้ร่วมทัศนศึกษาได้คิดกัน   ขอนำมาเสนอให้ทุกท่านลองคิดดู

.... เครื่องบินลำหนึ่งบินเหนือแม่น้ำสายหนึ่งในเขตแดนข้าศึก  นักบินต้องการวัดความลึกของใจกลางลำน้ำโดยวัดทุกระยะ 100 เมตร  เป็นระยะทางยาว 1 กิโลเมตรไปตามลำน้ำ   เพื่อหาจุดที่ตื้นที่สุด  จากทั้งหมด 10 จุดที่วัดได้

ถามว่า  นักบินจะวัดความลึกของแม่น้ำแบบง่ายๆได้อย่างไร  โดยการบินเลียบไปตามลำน้ำ

หมายเหตุ  นักบินสังเกตุเห็นว่า  ลำน้ำไหลอยู่อย่างช้าๆ  แต่ไม่รู้ความเร็วของน้ำ

ช่วงนี้กินเจ ขายไม่ค่อยดี เลยว่างจัด

ขอร่วมสนุกด้วย คงไม่ตรงเฉลย แต่คิดว่าน่าจะพอใช้ได้ครับ

ขอใช้กติกาเดิม คือต้องใช้อุปกรณ์ในสมัยก่อนเท่านั้น ห้ามไฮเทค 

เตรียมอุปกรณ์ 10 ชุด (ต้องวัดทุก 100 เมตร เป็นทาง 1 km เลยใช้ 10 ชุด) คือ ลูกเหล็กขนาดหนักพอที่ไม่โดนกระแสน้ำพัดไปได้ กับเชือก(ต้องยาวประมาณเท่าๆกันทั้ง 10 เส้น  และต้องกะเผื่อให้ยาวกว่าความลึกแม่น้ำ)  กับลูกโป่งสวรรค์

ผูกเชือกด้านนึงกับลูกเหล็ก  อีกด้านกับลูกโป่ง  เตรียมให้พร้อม โยนลงจากเครื่องบินทุก 100 เมตร  จากนั้นขับวนกลับมาดูว่าที่ตำแหน่งใดลูกโป่งลอยเหนือน้ำสูงสุด ก็ตรงแถวนั้นแหละตื้นที่สุด

ถ้าอยากรู้ความลึกโดยประมาณด้วย ก็อาจทำสเกลสีไว้ที่เชือกด้านที่ติดลูกโป่ง ให้มองเห็นได้ที่ระยะไกลๆ เพื่อดูว่าลูกโป่งลอยเหนือน้ำเท่าไหร่ แล้วก็เอาไปลบจากความยาวเชือก ก็ได้ความลึก

อาจมีเพี้ยนนิดหน่อย เพราะกระแสน้ำคงทำให้เชือกเอียงบ้าง แต่โจทย์บอกใบ้ไว้แล้วว่าน้ำไหลช้า คงไม่เป็นไรมาก

ปัญหาคือเครื่องบินไม่น่าจะบินช้าพอที่จะสามารถโยนลูกเหล็กลงได้ทุก 100 เมตร  น่าจะใช้ ฮ. นะ

สงสัยอีกอย่างว่า เขาต้องการหาจุดตื้นสุดไปทำไมในระหว่างสงคราม

กลัวเรือเกยตื้น  ก็น่าจะต้องวัดความลึกตลอดแม่น้ำ ไม่ใช่แค่ 1 กม.

จะยกพลหรือขับรถถังข้ามแม่น้ำ ใช่หรือเปล่า

ถ้ารู้วัตถุประสงค์จริง อาจมีวิธีง่ายกว่านี้ก็ได้

คุณวิสันต์   น่าจะทำอาหารเจสูตรเด็ดขายด้วยก็ดีนะครับ  จะได้ไปอุดหนุน

เรื่องลูกโป่งลอยเหนือน้ำนี่  สุดยอดครับ   เหนือการคาดคิด

อัลต์ชูลเลอร์ไม่ได้บอกว่า   จะหาความลึกของท้องน้ำไปทำไม    แต่เข้าใจว่าในสมัยนั้น  ก็คงไม่พ้นเรื่องการทำสงครามหรอกครับ    คงเป็นเรื่องยกพลหรือขับรถถังข้ามแม่น้ำอย่างที่คุณวิสันต์ว่าครับ     ถ้ามีวิธีที่ง่ายกว่านั้น  ก็ช่วยบอกด้วย

โจทย์เดิมนั้น  บอกความสูงของเพดานบินจากพื้นผิวน้ำไว้ด้วย   เอาว่าสัก 50เมตร     และนักบินสามารถวัดระยะทางตามแนวราบบนผิวน้ำได้ไม่ยากนัก   ไม่ต้องใช้ ฮ. บินก็ได้ครับ  

เรื่องกระแสน้ำ  มีผลครับ   มันทำให้เชือกเอียงได้

คำเฉลยใกล้เคียงกับของคุณวิสันต์ครับ    แต่ต้องแก้ปัญหาเรื่องกระแสน้ำมีผลทำให้เชือกเอียงด้วยครับ

ขอบอกใบ้นิดหนึ่งว่า  เป็นตัวอย่างที่ดีของการใช้ Effects ของผลในทางเรขาคณิตเข้ามาใช้ในการแก้ปัญหา  โดยไม่ต้องใช้  Effects ของผลในทางฟิสิกส์หรือเคมี  

อาหารเจทำไม่เป็นครับ   อาจารย์ไม่สนใจลองชิมอาหารที่ design โดยวิศวกรเหรอครับ 

สำหรับปัญหา ในเมื่อบอกใบ้กันขนาดนี้ ก็ขอลองเดาอีกที ดูรูปครับ

โดยสมมติว่าน้ำใส มองเห็นตำแหน่งลูกเหล็กได้จากเครื่องบิน

ใช้ข้อ 17 new dimension (หรือเปล่า ?)

เกือบถูกแล้วครับ

ช่วยกันคิดต่ออีกหน่อย    ถ้าน้ำไม่ใส  จะทำอย่างไร

ในคำเฉลยนั้น  อัลต์ชูลเลอร์บอกว่า   เป็นความขัดแย้งเชิงกายภาพอย่างหนึ่งที่เราต้องการให้น้ำใส และ น้ำไม่ใส

จะต้องหาทางให้ตำแหน่งของตุ้มเหล็กที่จมน้ำอยู่มองเห็นโดยทางอ้อมให้ได้

ขอลองตอบดูนะครับ

หากผิดพลาดเบี่ยงเบนจากแนวทางของTRIZไปอย่างไร ?

ขอผู้รู้ช่วยชี้แนะด้วยครับ เพราะเพิ่งเข้ามาสมัครสมาชิก อ่าน

วิธีคือ

1.ใช้ตุ้มทรงแหลมผูกเชือกแบบเบาสีสว่างที่ยาวเพียงพอ (ปลายเชือกอีกข้างปล่อยอิสระ)  จำนวน 10 ชุด

2. ทิ้งตุ้มลงจากเครื่องบิน จับเวลาตั้งแต่ตุ้มลงผิวน้ำ จนถึงเวลาที่ปลายเชือกไม่จมลงน้ำตามตุ้ม (ซึ่งแสดงว่า ตุ้มได้จมถึงพื้นดินใต้น้ำแล้ว)

3. ทิ้งตุ้มลงจากเครื่องบิน ทุกๆ 100 เมตร แล้วจับเวลาแบบข้อ 2

4. นำเวลามาเปรียบเทียบ จุดใดจับเวลาได้น้อยสุด ก็คือจุดที่ตื้นที่สุด

ผมอ่านโจทย์ว่า หาจุดที่ตื้นที่สุด ไม่ได้ถามว่าตื้นเท่าไร 

ผมจึงใช้การเปรียบเทียบเวลาแทนการระบุค่าความลึก

แต่หากต้องการทราบก็ Simulation ได้ในแม่น้ำพื้นที่ปลอดภัย ว่าเวลาการจมของตุ้ม 1วินาที = ความลึกกี่เมตร

ขอบคุณมากครับ  ท่านสมาชิกใหม่ที่เข้ามาร่วมแสดงความเห็น    มีความเห็นจากหลายๆคนเป็นเรื่องดีครับ   ผมกับคุณวิสันต์จะได้ไม่เหงา

ไอเดียของคุณ BrassLanterns B.  ดีมากครับ   สอดคล้องกับแนวทางการแก้ปัญหาความขัดแย้งเชิงเทคนิคในข้อที่ 17. เปลี่ยนไปสู่มิติใหม่ (Tranfer to new dimension) 

ปกติแล้ว  เมื่อพูดถึง ข้อที่ 17. เปลี่ยนไปสู่มิติใหม่   ผมมักจะนึกถึงมิติในเชิงเรขาคณิต   แต่ไอเดียคุณ BrassLanterns B.  ทำให้ฉุกคิดได้ว่า เวลาก็เป็นมิติหนึ่ง   คุณเปลี่ยนจากมิติของความลึก มาเป็น มิติของเวลาที่ลูกตุ้มจมถึงพื้น  ถือว่าเยี่ยมครับ

ปัญหาก็คือ  เราไม่รู้จะจับคู่ความขัดแย้งเชิงเทคนิคอย่างไรดี  ถึงนำมาสู่ข้อสรุปว่าต้องใช้หลักการข้อที่ 17. เปลี่ยนไปสู่มิติใหม่     อันนี้ก็ไม่แปลกครับ   ถ้าหาคู่ความขัดแย้งเชิงเทคนิคไม่เจอ  ก็ไม่เป็นไรครับ   ก็ไล่ดูหลักการการแก้ปัญหาเป็นข้อๆไป   ก็อาจทำให้เราปิ้งไอเดียบางอย่างขึ้นได้

ขออภัยที่โจทย์ไม่ชัด   โจทย์ข้อนี้สามารถหาความลึกเป็นค่าตัวเลขได้ครับ    ความจริงไม่ต้องบอกเพดานบินของเครื่องบินก็ได้

ตอบผิดอีกแล้ว สงสัยชาตินี้คงอดเป็นนักประดิษฐ์รุ่นเยาว์แน่ๆ

ต้องการหาตำแหน่งลูกเหล็ก ถ้าน้ำไม่ใสแจ๋ว ก็ต้องหาอะไรก็ได้ที่พุ่งเป็นแนวดิ่งจากลูกเหล็กขึ้นมาบนหรือเหนือผิวน้ำ

rigid substance เช่น แท่งเหล็กยาวๆ ใช้ไม่ได้ตั้งแต่แรกแล้ว เพราะเปลืองเนื้อที่ ใส่เครื่องบินก็ไม่ได้  ถ้าใช้ได้ คงไม่ต้องมาใช้ทุ่นกับเชือกให้วุ่นวาย

ใช้ flexible substance ก็คือเชือก ก็ไม่ได้ เพราะกระแสน้ำพัดให้เอียง

งั้นใช้ field แล้วกัน
ตอบ ใช้ลูกเหล็กที่ปล่อยแสงได้ น้ำถ้าไม่ถึงกับขุ่น คงใช้ได้

แต่เชื่อว่าอาจารย์คงไม่ยอมง่ายๆแน่ คงโมเมบอกว่าน้ำขุ่นก็ต้องหาวิธีวัดให้ได้อีก

งั้นเอาวิธีใหม่ที่ไม่ต้องรู้ตำแหน่งลูกเหล็กก็ได้  

ให้มี 2 ทุ่นต่อ 1 ลูกเหล็ก โดยความยาวเชือกไม่เท่ากัน  แล้ววัดระยะห่างระหว่างทุ่นแทน ดูรูปครับ 

ถ้างวดนี้ยังใช้ไม่ได้ ก็ยอมแพ้แล้วครับ  ถ้าถูกก็ขอข้อ 5 เลยครับ เป็นโรคจิตครับ วันไหนไม่ได้คิดอะไรแล้วนอนไม่หลับ

อ้อ คิดวิธีวัดระยะแนวราบจากเครื่องบินได้แล้วครับ
ใช้ข้อ 26 copying   ถ่ายรูปจากเครื่องบิน แล้วเทียบสัดส่วนกับสิ่งที่รู้ความยาวแน่ๆ

ถูกต้อง คร๊าบบบบบบบ

ตรงตามที่อัลต์ชูลเลอร์เฉลยไว้ทุกประการ

แต่สิ่งที่เหนือกว่า  คือ อัลต์ชูลเลอร์ไม่ได้บอกว่า จะวัดระยะห่างระหว่างทุ่น 2 อันนั้นอย่างไร    เดาเอาว่าคงใช้เครื่องบินบินโฉบลงต่ำแล้วจับเวลา   หรือ ไม่ก็ใช้ทุ่นที่ 3 ผูกเข้ากับทุ่นที่เชือกสั้นกว่าด้วยเชือกที่ยาวหน่อยและมีสีต่างๆตีเป็นสเกลเพื่อใช้อ่านระยะห่างระหว่างทุ่น 2 อันแรกบนผิวน้ำ

สิ่งที่คุณวิสันต์เสนอเพื่อใช้อ่านระยะห่างระหว่างทุ่น 2 อันนั้น  ถ้าอัลต์ชูลเลอร์ยังมีชีวิตอยู่  คงต้องให้รางวัลนักประดิษฐ์รุ่นเยาว์แน่ๆเลย  เพราะตอบเกินที่อาจารย์เขาถาม  แถมยังตอบได้ดีเสียด้วย เรื่องการใช้หลักการสร้างสรรค์นวัตกรรม(Inventive Principle)ข้อ 26 copying ตามรูปจากหนังสือ