ขอบคุณอาจารย์ที่มาร่วมเสวนาครับ

คำถามอาจารย์น่าสนใจมาก  วันก่อนลองแบกดูแล้ว   ทรายอุ้มน้ำ หนักจริงๆ  

ขอเวลาไปคิดดูก่อนนะครับ   ยังไม่รู้ว่าจะทำ Problem Formulation ให้ออกมาในลักษณะไหน   ถึงจะเหมาะสำหรับการแก้ปัญหาโดยทริซ

เท่าที่ดูจากคำถามที่ว่า มีอะไรที่แทนกระสอบทรายได้ง่ายๆ บ้าง  ทำให้นึกถึงหลัการของ VE (Value Engineering) ที่พยายามมองหาสิ่งทดแทนที่ทำงานได้ไม่น้อยกว่าเดิม   ในราคาที่ถูกลง  ตามสูตร Value = Function/Cost  โดยจะทำการวิเคราะห์ฟังค์ชันเพื่อดูว่ามีฟังค์ชันอะไรขาดหายไป  หรือ  มีฟังค์ชันอะไรที่เกินความจำเป็น   และจะมีวัสดุอื่นใดทดแทนฟังค์ชันที่จำเป็นได้บ้าง  เช่น

ฟังค์ช้นสุดท้าย  อาจไม่เหมาะสม  ควรหาวัสดุอื่นหรือสิ่งห่อหุ้มอิ่นที่จะเก็บรักษาเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่ได้

ผมว่า VE ที่ list มาเข้าทางแล้วครับ  นั่นแหละคือ product characteristic ที่ตลาดต้องการ  ผมเคยซื้อหมอนที่ seal ในสภาพสุญญากาศ  เอามาง่ายแบนเล็กนิดเดียว  กลับถึงบ้านฉีก seal ออก หมอนก็พอง อันนี้เป็นหลักหนึ่งของ triz  กระสอบทรายทำอย่างนั้นได้ก็ดีนะ  แต่คงแพง  ถ้าหากว่าเราใช้หลักลูกโป่งละ  ขนง่าย  ไปถึงที่ก็ปั๊มน้ำใส่  มันก็พองออกมาเป็นเขื่อนสั้นๆ ที่ต่อแบบ lego  นี่ก็ triz  ส่วนเรื่องอุดช่องว่างก็ให้เป็นหน้าที่ของ flexibility ของระบบยางลูกโป่ง  ก็ triz อีกเหมือนกัน

ผมว่ามีอิสระคิดก่อนแล้วเอา triz มาอธิบาย หรือเอา matrix triz มาจับแล้วแก้ปัญหาก็ได้  ข้อจำกัดคือหากใช้ matrix ก็หมายความว่าเรามีของเดิมอยู่แล้วต้องการแก้ปัญหาข้อขัดแย้งทางเทคนิค

เห็นด้วยอย่างยิ่งครับ

ปัญหาบางอย่างไม่สามารถนำเครื่องมือของทริซมาใช้ได้โดยตรง เช่น ไม่สามารถระบุความขัดแย้งเชิงเทคนิค  ความขัดแย้งเชิงกายภาพ หรือ การจำลองสสาร-สนาม ได้   จึงไม่สามารถที่จะวิเคราะห์ค้นหาหลักการที่จะนำไปใช้เป็นแนวทางในการแก้ปัญหาหรือใช้อ้างอิงจากคำตอบมาตรฐานได้

ในกรณีเช่นนี้   อัลต์ชูลเลอร์ก็ได้แนะนำให้พิจารณาแก้ปัญหาโดยใช้ Effects และ Resources โดยตรง  เช่น  ถ้าเรารู้ว่าเราต้องการฟังค์ชันอะไร   ก็ไปหา Effects ที่ทำให้เกิดฟังค์ชันนั้นดังเช่นตัวอย่างของไฟฉายไร้ถ่าน   กรณีโจทย์ข้อนี้   ถ้าใช้วิธีนี้  อาจจะยุ่งยากหน่อย   เพราะมีฟังค์ชั่นที่ต้องการมากเหลือเกิน

แต่ถ้าลองดูว่า มี Resources อะไรรอบตัวที่พอจะนำมาใช้ประโยชน์ในการแก้ปัญหาได้บ้าง    ก็จะพบว่าเรามีน้ำอยู่อย่างเหลือเฟือซึ่งสามารถนำมาใช้แทนทรายได้อย่างที่อาจารย์สุธีระชี้แนะไว้     ปัญหาคือ จะหาสิ่งห่อหุ้มอย่างไร   กระสอบทรายคงใช้ไม่ได้เพราะน้ำรั่ว     ลูกโป่งอัดน้ำจึงเป็นทางออกอย่างหนึ่ง   แต่ต้องเป็นลูกโป่งที่ทนแรงดัน   ทนแรงกดทับ  และมีความยืดหยุ่นสูงยืดตัวไปอุดช่องว่างได้   ไม่รู้จะหาได้หรือเปล่า

ตอนแรก คิดถึงบล๊อคเติมน้ำที่ตำรวจนำมาใช้เป็นกำแพงกั้นแนวจราจรกันรถวิ่งผ่าน   เราอาจทำเป็นบล๊อคเล็กๆหอบหิ้วสะดวก  ไปถึงก็เติมน้ำ   จับเรียงซ้อนเป็น lego  3 มิติ  มีขนาดกว้างยาวสูงตามความต้องการ   มีข้อเกี่ยวยึดกันแข็งแรง  ไม่พังทะลาย    อาจมีน้ำไหลผ่านแนวต่อระหว่างบล๊อคบ้าง    แต่สักพัก โคลนตมที่น้ำพัดพามา  ก็จะช่วยอุดรอยรั่วซึมตามแนวต่อได้เอง(เข้าทางหลักการ Self-Service)   นอกจากนี้  ใช้แล้วก็ไม่ต้องทิ้ง   อาจนำไปต่อเป็นคอกให้หมาอยู่  หรือต่อเป็นเขาวงกตให้เด็กวิ่งเล่นได้   อาจมีต้นทุนในการทำบล๊อค   แต่ถ้ามองตลอดอายุการใช้งานและประโยชน์อื่นๆที่ได้แล้ว   น่าจะคุ้มค่ากับการลงทุนนะ

พูดถึงเรื่องการคิดแบบอิสระนั้น   อัลต์ชูลเลอร์พยายามย้ำว่าทริซแตกต่างกับเครื่องมือระดมความคิดอื่นๆ เช่น Brainstorming ตรงที่ว่า วิธีอื่นๆจะเป็นการคิดแบบไม่มีทิศทาง  อาจเสียเวลา หรือ หลงทาง ไม่สามารถไปสู่คำตอบที่เป็นอุดมคติสูงสุด   แต่วิธีการของทริซเป็นการคิดแบบมีทิศทางที่ชัดเจน  ไม่เสียเวลาไปคิดในเรื่องที่ไม่เกี่ยวข้องหรือไม่เกิดประโยชน์  โดยพยายามหาทางแก้ปัญหาในทิศทางทีเป็นอุดมคติสูงสุด   อย่างเรื่องการมองหา Resources มากั้นน้ำข้างต้น  ก็มีหลักการว่าให้พยายามหาจาก Resources ที่มีอยู่แล้วในระบบมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ไม่ต้องเปลืองเงินโดยใช่เหตุ    หรือไอเดียเก่าๆในอดีตก็ถือเป็น Resources ตัวหนึ่งด้วย เช่น ไอเดียบล๊อคเติมน้ำกั้นแนวจราจร   ดังนั้นจึงทำให้การคิดค้นหาคำตอบมีทิศทางที่แจ่มชัดมากขึ้น 

พอจะเป็นสิ่งประดิษฐ์เข้ารับรางวัลความคิดสร้างสรรค์จาก สกว.ได้ไหมครับ

คุณ nong ช่วยคิดต่อ  แล้วออกแบบในรายละเอียด และสเก็ตรูปมาให้ดูหน่อยได้ไหมว่า  บล๊อคควรมีหน้าตาอย่างไร  ถึงจะก่อได้ง่าย   ยึดติดแน่นไม่หลุดง่าย  เติมน้ำง่าย และ แนวต่อชิดติดกัน  มีช่องว่างให้น้ำรั่วซึมได้น้อย    

ถ้าใช้ได้  จะเอาไปจดสิทธิบัตรให้

ที่กั้นของจราจรมีข้อเสียคือกินพื้นที่ในการเก็บและขนย้าย  ข้อขัดแย้งที่ อ. วิเชียร เสนอ เริ่มนำโจทย์นี้เข้าสู่ระบบคิดแบบ TRIZ แล้วครับ 

เราต้องใช้หลักการแบบเต๊น  คือกางออกได้ เมื่อใช้งาน  การรับน้ำหนักรับแรงดันต้องแบ่ง cell ย่อย  และขยายฐาน  ก็น่าจะเป็นแบบหมอนขิตของอีสาน  ไปเอาหมอนขิตมาดูจะเห็นว่าเป็น 3 เหลี่ยมเรียงอัด  มันอยู่ด้วยกันได้ก็เพราะมีการเย็บขอบเย็บมุม  หากเราไม่ต้องการมีกลไก lock ให้ติดกัน  ก็ต้องหันไปใช้ระบบขนมไทย  คือการห่อ  เรียงกันแบบหมอนขิตแล้วเอาผ้าใบกันน้ำห่อตลบ  อย่างนี้ก็แก้ปัญหาน้ำรั่วที่รอยต่อได้ด้วย   

เป็นไง TRIZ  แบบไทย ๆ หลักการ เต๊น หมอนขิต กับขนมไทย

ไอเดีย อ.สุธีระ เข้าท่าครับ   ถ้ายามน้ำไม่ท่วม  เอามาใช้ประโยชน์อย่างอื่นได้ก็ดี   เช่น เอามาทำหมอนหนุน

บล็อคกั้นน้ำแบบจราจรที่ผมเสนอ    คงพับเก็บยาก   แต่อาจใช้ทำเป็นกระถางปลูกต้นไม้หรือเลี้ยงปลา  หรือ ทำคอกเลี้ยงหมา ในยามน้ำไม่ท่วม     เมื่อยามน้ำมา  ก็สามารถหยิบมาใช้งานได้ทันที     วัสดุจำเป็นต้องหนักกว่าน้ำเพื่อให้ทนแรงดันน้ำ  ไม่ให้ถูกพัดปลิวไปได้ เช่น เป็นกระเบื้องดินเผา   หรือ  ถ้าเบากว่าน้ำ   ก็อาจต้องหาหมุดยึดไว้กับพื้นให้แน่นหนา  เช่น พวกพลาสติก โฟม

 คุณ nong ไม่ยอมมาสะเก็ตรูปให้ดู   เลยต้องสะเก็ตเองตามแนบ  อาจไม่สวยนัก

ก้นบล๊อค(สีแดง)ต้องทำให้มันสวมล็อกเข้ากับบล๊อคด้านล่าง

แม้จะหนักหน่อย  แต่ก็คงเบากว่าและถูกกว่าถุงทราย   เพราะใช้น้ำเติมแทนทราย

กั้นน้ำโดยไม่ใช้กระสอบทรายได้ครับ  ; สำหรับในบ้าน(ตึก-ห้องแถว)

วิธีที่   1.

        1.1  ใช้ไม้กระดานหนาประมาณ 6หุน-1นิ้ว ความยาว ประมาณ 5 เมตร(ตลอดแนวของหน้าบ้านหรือหลังบ้าน) ความกว้างประมาณ 6-8นิ้ว(ขึ้นอยู่กับระดับน้ำ) อาจใช้ 2-3แผ่นซ้อนกัน

         1.2  ใช้เหล็กฉาก 1.5-2 นิ้ว ยาวมากกว่าความสูงของระดับน้ำ(ให้พอดีกับไม้กระดาน)

เจาะรูขนาด 10มม. สัก 2/3รู ดูให้สมส่วนกัน  ทำทั้งหมด 4 ชิ้น  (แต่งขอบลบมุมให้เรียบร้อย

เพื่อลดอันตรายด้วย)

          1.3 ใช้น็อต 3หุน(พร้อมปุกเหล็ก)  เท่ากับจำนวนรู x จำนวนชิ้นของเหล็กฉาก แล้วทำร่องสล็อต สำหรับเสียบกระดาน  โดยเจาะรูที่ผน้งตึก เรียงเป็นแนวตั้ง (ระวังอาจมีปัญหากับ

บ้านข้างเคียงโดยเฉพาะผนังที่เป็นอิฐบล็อก) หรือ ไม่ใช้ข้อ 1.2,1.3 ก็ได้โดยก่อปูนเป็นร่องสล็อตแทน

            1.4  ใช้ดินน้ำมัน / ดินเหยียว ยารอยต่อทั้งหมด(ระวังเสี้ยนไม้ทิ่มมือด้วยครับ)

วิธีที่ 2 รอหลังปีใหม่ครับ (กันงูเข้าบ้านและกันเด็กเล็กออกนอกบ้าน)

สำหรับนอกบ้าน(ที่สาธารณะ)ต้องขอเรียนถามท่านอาจารย์ ด้วยครับว่าระดับความสูงของน้ำอยู่ที่เท่าไร? สภาพพื้นที่(เรียบ/ลาดชัน) เพราะกำหนดหัวข้อให้แคบครับ

กั้นน้ำโดยไม่ใช้กระสอบทรายได้ครับ  ; สำหรับในบ้าน(ตึก-ห้องแถว)

วิธีที่  2.

         2.1  ก่อปูนเป็นกำแพงสูงประมาณ 35 - 40 ซม. ยาวตลอดแนวประตูหน้าบ้าน เมื่อฉาบปูนด้านหน้าให้ติดกระจกใสหรือผิวมันด้านนอก (กันงูเข้าบ้านได้)

         2.2  ติตบานพับเหล็กดัดกว้างประมาณ 30 ซม. ยาวตลอดแนวประตูหน้าบ้าน ทำสลักล็อกแบบประตูบ้านที่ด้านหัวและด้านท้าย(กันเด็กเล็กออกนอกบ้านได้)

  ทั้ง 2 วิธีนี้เคยเห็นมาเมื่อปี พ.ศ. 2526ครับที่ปากน้ำ-สำโรงครับ โดยเฉพาะวิธีที่2นี่ บ้านอยู่ใก้ลท่ารถเมล์ 2 แถว  เมื่อฝนตกทีไรน้ำท่วมทุกที ระดับน้ำสูงสุดอยู่ที่ 10 ซม.ที่ถนนหน้าบ้านเมื่อรถแล่นผ่านคลื่นน้ำเข้าบ้านทุกที  เจ้าของบ้านแกมาปรับทุกข์ให้ฟัง  จึงเล่าวิธีที่ 1 ให้ฟังแกก็เสนอแนวทางใหม่ก่ออิฐบล็อกเป็นกำแพงกันน้ำจากรถเมล์2แถว  หลังจากก่ออิฐบล็อกเสร็จแล้วได้ไม่ถึงเดือนงูเข้าบ้าน(สารพัดงู  ตั้งแต่งูกินปลา - งูเห่า) สาเหตุที่งูเข้าบ้านเพราะงูไม่มีที่อยู่ ถูกน้ำท่วมเหมือนกัน  

         ถ้าหากนำเครื่องมือในการแก้ไขปัญหา(TRIZ) มาใช้ ควรพิจารณาจาก อดีต ปัจจุบัน และอนาคต โดยดูจาก การวิวัฒนาการต่างๆ ทั้งในสาขาและต่างสาขา จากอาจารย์ทำให้ได้รู้อะไรดีๆอีกเยอะโดยที่เราคาดไม่ถึง  

ไนโตรเจนเหลว ..... ฉาบ ให้น้ำเป็นน้ำแข็ง......

ขอบคุณคุณธวัชชัยและคุณน้องครับ

เรื่องการใช้เหล็กฉาก  ไม้กระดาน  และ ดินน้ำมัน น่าสนใจครับ   ยามน้ำไม่ท่วม    อาจเอาไม้กระดานมาทำกระดานหกให้เด็กเล่น   ส่วนการก่ออิฐฉาบปูนนี่  คงเหมาะสำหรับบ้านที่น้ำท่วมเป็นประจำ     เพิ่งรู้ว่ากระจกกันงูได้เพราะมันลื่น     นึกว่างูกลัวงูอีกตัวในกระจก   ตอนนี้บ้านผมเอาแผ่นซีดีเก่ามาติดหน้าบ้าน    หมาจรจัดมองเห็นเงาตัวเองสะท้อนออกมา   เลิกมาขี้หน้าบ้านเลยครับ

เรื่องไนโตรเจนเหลว ..... ฉาบ ให้น้ำเป็นน้ำแข็ง  ของคุณ nong zzzz ก็เฉียบขาดครับ    ใช้รีซอร์สคือน้ำที่มีอยู่ให้เป็นประโยชน์ได้โดยไม่ต้องมีภาชนะบรรจุ    ฉาบให้น้ำเป็นน้ำแข็ง  ก่อเป็นแนวกั้น   เข้ากับหลัการเปลี่ยนเฟส( Phase Transition )เลยครับ    แต่ปัญหาที่ตามมาคือ  จะหารีซอร์สไนโตรเจนเหลว มาจากไหน    และจะหาสนามความเย็นมาทำให้น้ำเป็นน้ำแข็งอยู่ได้ตลอดไปได้อย่างไร   น่าคิดครับ

ก้อนคล้าย ๆ ฟองน้ำ ที่ลักษณะผิวนอก เป็น ใยคล้ายบวบ หรือตีนตุ๊กแก  ผิวเกี่ยวกันติดแน่นมาก ชั้นภายใน เป็น ฟองซับน้ำ คล้าย โอเอซิส เสียบดอกไม้สีเขียว ๆ ผสม เจลลาตินที่เหมือนดินวิทยาศาสตร์ พอโดนน้ำ จะพองตัวมาก ...... หรือพวกฟองซับน้ำวิทยาศาสตร์...ที่ใช้ทำไม้ซับน้ำถูพื้น.....

น้ำหนักเบา ตอนแห้ง.....  ขนาดเล็ก มาก.ตอนแห้ง   แต่พอซับน้ำ ขนาดจะพองโตขึ้น อีก หลาย ๆ เท่า.......

พอโดนน้ำ จะ โอเอซิส จะดูดซับน้ำ เพิ่มน้ำหนัก.....และโมเลกุลของน้ำกลายเป็นเจล ป้องกัน น้ำซึมผ่าน....เพราะ สารเคลือบ ในก้อนและสามารถ ต่อกันเป็น ชั้น ๆ เหมือนบล็อก....กำแพงหรือ ฝายเล็ก ๆ  พอน้ำลด ก้อ แห้ง หด ลง.......

ถ้าเป็นก้อนเดี่ยว เติมปุ๋ยน้ำ ก้อ ทำเป็น กระถางไม้ดอกไม้ประดับ ได้........

ถ้า ก่อกัน เป็นบล็อก เรียงต่อกัน ก้อสามารถ ก่อกันเป็น กำแพงน้ำ  สร้างอ่างเก็บน้ำเล็ก ๆ ได้.... บ่อเลี้ยงปลา ฯลฯ......แล้วแต่จะประยุกต์.....